Verhalen

Hoe Uilenspel begon... Frederik Matthijs, oprichter en voorzitter van Uilenspel getuigt:

Knak in mijn hersenen

Het moet iets meer dan 20 jaar geleden zijn dat er zich een serieuze knak in mijn hersenen voordeed. Haar naam was Sudenas, ze was 6 jaar en woonde op minder dan 100 meter van mij in de Rabotwijk. Martine van Meters en Peters vzw – een organisatie die huistaakbegeleiding organiseert – stelde mij voor aan Sudenas, haar oudere zus en beide ouders. De eerste kennismaking met haar ouders verliep nogal onwennig omdat haar vader enkel Turks sprak en haar moeder nog niet goed kon inschatten wat ik kwam doen bij Sudenas. Ik weet nog heel goed dat ik de dag van mijn tweede ontmoeting een grote nieuwe klant had binnengehaald voor mijn toenmalige werkgever Robert Half International, eentje waar ik al een tijd op had geprospecteerd. Toch was mijn gevoel op de terugweg naar Gent vooral zenuwachtigheid over mijn tweede ontmoeting met Sudenas die avond. Hoe kan ik het ijs breken met haar ouders en hoe zorg ik ervoor dat het klikt met Sudenas? Maar toen ik aankwam bij haar huis zat zij al aan het raam te wachten, ze liep snel naar de deur en toen ik binnenkwam stond haar moeder klaar met een schotel sarma’s, dolma’s, pide en baklava. Sudenas leerde me direct alle Turkse namen van hun typische gerechten en ik leerde haar meteen te delen door 3 zodat ik niet de volledige schotel zelf moest opeten.

Niet dat ik het niet heerlijk vond, maar ik leerde mijn eerste les: eet niet vlak voordat je op bezoek gaat bij een Turks gezin.

En zo startte een intense reis samen met Sudenas. Voor mij ging de wereld van de Turkse gemeenschap en families in de Rabotwijk open, Sudenas leerde lidwoorden, de bibliotheek, sinterklaas en paaseitjes kennen. Ik ging samen met haar moeder naar het oudercontact en hielp haar vader met facturen en brieven van het OCMW.

Het verschil maken

In juni 2003 las ik op het rapport van Sudenas dat haar motivatie in de klas sterk gestegen was in de loop van het schooljaar en haar vooruitgang met lezen en schrijven zo goed was dat ze door mag naar het 2de leerjaar. En toen merkte ik dat het behalen mijn halfjaarlijkse commerciële targets bij Robert Half in het niets vervielen bij de voldoening die ik ervaarde bij het besef dat ik voor Sudenas een verschil had gemaakt. Ik leerde dat ik in staat ben om een gezin dat vlak bij mij woont, op een heel eenvoudige manier vooruit te helpen en dat ik hier bovendien ook nog eens enorm veel energie van kreeg. Sudenas zorgde ervoor dat ik een volledig nieuwe wending aan mijn leven wil geven, “vanaf nu wil ik het verschil maken” wist ik.  

De geboorte van Uilenspel

De drang om het verschil te maken bleek hiermee nog niet gestild. Ik moest en zou ook in mijn vrije tijd een initiatief opstarten dat in mijn eigen omgeving ook een verschil zou maken. Kort nadat ik met mijn vrouw verhuisde, hoorde ik dat er in de nabijgelegen Sint-Bernadettewijk een grote vraag naar huiswerkbegeleiding was. Ik twijfelde geen seconde, verzamelde een aantal buurtbewoners en geëngageerde buurtscholen en eind 2008 zag Uilenspel vzw het levenslicht.

De uil, gekend als een wijs dier, werd onze mascotte die kinderen op een speelse manier positieve leerervaringen wil geven.

Al van bij de start van Uilenspel voelden alle vrijwilligers vanuit de buik dat hun werk een enorm verschil maakt. “Saber staat elke woensdag te wachten aan het raam op mijn komst”; “De mama van Hava is zo blij dat ze nu zelf de weg kent in de bibliotheek na ons bezoekje samen”; “De leerkracht van Halime stuurde me een bericht dat zij als eerste van de klas de splitsoefeningen klaar had”.

Door al dat enthousiasme groeide de werking zowat vanzelf, dagelijks meldden zich nieuwe vrijwilligers aan die gehoord hadden over Uilenspel. Een uur per week huiswerkbegeleiding, dat is een heel duidelijk en afgebakend engagement waarmee je een gezin kan helpen.

Doelen stellen

Even organisch groeide de manier waarop we kijken naar ons eigen werk. Bij de start van Uilenspel zijn we meteen ‘hands on’ ingegaan op een vraag. De evaluatie van de werking en impact is gaandeweg geëvolueerd.

De eerste stap hierin was het organiseren van intervisies met onze vrijwilligers: wat werkt bij jou, welke vragen krijg jij van het gezin, wat doe jij tijdens de begeleiding, ga jij mee naar het oudercontact, …? De info uit deze intervisies gebruikten we om vormingen te organiseren, maar ook om het aanbod meer richting te geven. Zijn we tevreden als we zien dat het kind meer motivatie krijgt, als er een positieve leerervaring is, als er Nederlands wordt gesproken, als de schoolresultaten verbeteren, als de ouders meer betrokken zijn bij de school of de buurt, …

Na 1,5 jaar waren er een 40-tal enthousiaste vrijwilligers aan de slag bij Uilenspel. Op dat moment werd duidelijk dat een verdere groei enkel kwalitatief kon gerealiseerd worden mits professionele omkadering. Het was de zoektocht naar financiële steun die ervoor zorgde dat we voor het eerst echt overgingen tot het formuleren van doelstellingen. In het begin ging dit puur over het aantal kinderen die we willen begeleiden, het aantal vormingen die we willen organiseren voor de vrijwilligers en het aantal wijken waarin we actief zijn. Het formuleren van deze doelstellingen vormde een duidelijk kader en driver van de groei van Uilenspel.

Jaarlijks werd het aanbod uitgebreid naar een bijkomende wijk in Gent. We volgden het succes van Uilenspel op aan de hand van een aantal indicatoren zoals “slagen we erin om vrijwilligers te vinden en te houden”, “slagen we erin om samenwerkingen uit te bouwen met de scholen en organisaties in een wijk”, “slagen we erin om financiering te vinden voor de groeiende personeelsploeg”. Met andere woorden, in de eerste plaats werd geëvalueerd op kwaliteit van de interne organisatie, wat toen ook aan de orde was natuurlijk. In de opstartfase ging de aandacht vooral naar processen, methodieken en financiering .

De reflex om even uit te zoomen en stil te staan bij wie we nu eigenlijk zijn en wat onze missie is, kwam er pas een paar jaar later. Op dat moment kwam ook het besef dat onze huidige manier van evalueren eerder beperkte info geeft over de kwaliteit en de effectiviteit van de begeleidingen. In 2015 werd dan voor het eerst een impactevaluatie opgezet onder de vorm van een bevraging bij de verschillende stakeholders: het kind, de ouders, de leerkracht en de vrijwilligers. Dit leverde meteen een schat aan informatie op over de effecten van de begeleiding, bv “de leerkrachten geven aan dat er sinds de begeleiding (meer) contact is met de ouders”, “het kind heeft meer zelfvertrouwen in de klas en werkt actiever mee”, “de ouders geven aan dat ze beter weten hoe ze hun kind kunnen helpen met school”, “het gezin neemt regelmatig deel aan buurtactiviteiten dankzij de vrijwilliger”, “de vrijwilliger ziet een sterk vooruitgang in de motivatie van het kind”. Op basis van de resultaten verfijnden we de methodieken, de vormingen, het educatief materiaal, de activiteiten.

Naar een hoger niveau

Maar ook deze evaluatie willen we nu op een hoger niveau tillen. Momenteel krijgen we weliswaar accurate info over het korte termijn effect op het kind, de ouders en de vrijwilligers, maar dit biedt geen maatstaf voor het lange termijn effect van ons werk. We voelen dat we een sterke en eenvoudige formule in handen hebben om bij te dragen aan een warme en solidaire samenleving waar iedereen gelijke kansen heeft. De vele vragen uit steden buiten Gent voedden de drang om onze impact sterk op te schalen. Dat leidde tot een meerjarenplan over 2021-2025, alsook de keuze om vanaf nu alles in het teken te zetten van het werken aan impact op lange termijn.

We staan aan het begin van een grotere beweging.

Daarom willen we ook onze impactevaluatie opschalen. Welke lange termijn effecten beogen we te realiseren, aan welk specifiek probleem willen wij exact bijdragen met onze begeleidingen, met het netwerk dat we uitbouwen, welke methodieken gaan we gebruiken tijdens de begeleiding om hiertoe te komen. We gebruiken hiervoor ook het framework van de Theory of Change, en vullen onze KPI’s in de komende periode in. Een belangrijke vraag is vervolgens hoe we deze KPI’s zullen vertalen in de werking en hoe deze gemeten worden.

Drive om te groeien

Wat startte met een groep van 15 buurtbewoners is nu uitgegroeid tot een groep vrijwilligers die jaarlijks 350 kwetsbare gezinnen in Gent ondersteunt. Sinds 2021 is Uilenspel ook actief in de Stad Antwerpen, en wordt er jaarlijks een bijkomende antenne geopend in een Oost-Vlaamse stad. Al die jaren spendeerde ik als voorzitter gemiddeld een 8-tal uur per week van mijn vrije tijd aan de uitbouw van deze organisatie. Ik koos voor deze rol omdat ik hiermee het meeste verschil kan maken. Mijn economische en financiële achtergrond, mijn enthousiasmerend talent en mijn drive als netwerker kunnen het meest bijbrengen aan deze organisatie vanuit de rol van voorzitter. Mijn persoonlijke impact voor Uilenspel realiseer ik door mensen met de juiste capaciteiten te betrekken én hen eigenaarschap te geven, door mijn netwerk aan te spreken voor financiering en partnerschappen, en door mensen te inspireren via mijn eigen commitment en drive.

Frederik Matthijs, maart 2023

Waarom Margaux zo gelukkig is met haar Uilenspelkindje, lees je in deze prachtige brief (zie pdf).

"Geluk schuilt soms in een klein hoekje, maar ook soms in een klein meisje"

Getuigenis van Dirk, vrijwilliger bij Uilenspel:

De komst van Nasir

Ik hoorde voor het eerst van Uilenspel in 2016. Het leek mij leuk om te doen als tijdsbesteding voor mijn pensioen dat inging op 1 april 2017. Na een intakegesprek met Jolien, een charmante jonge dame van vzw Uilenspel, startte ik in september 2017 met de begeleiding van een Irakese jongen van 8 jaar met de naam Nasir*. Hij begon aan het 2de studiejaar en was in Vlaanderen gekomen op zijn 7 jaar om het eerste leerjaar aan te vatten op Sint Jan in de Oude Bareel.

Vader Rashid is eerst met zijn gezin gevlucht uit Tikrit in Irak naar Turkije, samen met zijn ouders, broers en zuster.  Nour, zijn vrouw, heeft haar ouders en broers en zus moeten achterlaten in Mosoel in Noord Irak, waar vooral Koerden wonen. Rashid en zijn oudere zus zijn naar België gekomen om hier asiel aan te vragen.  Zijn oudere broer is naar Duitsland gevlucht om daar asiel aan te vragen.  Nour is later met haar 2 kinderen, Nasir en Shahin naar België gekomen.  Zowel Rashid als Nour spraken toen nog onvoldoende Nederlands.  Ze volgden toen wel een taalbad. 

Ze woonden in een erbarmelijke woning, toegewezen door het OCMW en Rashid had enkel een leefloon.

Nasir kende een mondje Nederlands maar had nog een te kleine woordenschat.  Daardoor maakte ik veel tekeningen om woorden uit te leggen. Shahin, zijn jongere broer, heeft autisme en maakt geluiden maar kan niet spreken.  Hij volgt bijzonder onderwijs.

Mijn ondersteuning

Ik help hen in de eerste plaats door Nasir te helpen bij zijn huistaken en had de eerste jaren vooral aandacht voor begrijpend lezen.  Ik ondersteun Nasir nu nog, maar op verzoek, in het eerste secundair, waar hij de STEM richting volgt in het Sint Lievens college.

In de tweede plaats door het gezin te helpen met documenten in te vullen in het Nederlands en hun taal bij te schaven.  Hen wegwijs te maken in het administratieve landschap, bijvoorbeeld door ze in te schrijven bij huisvestigingsmaatschappijen om een sociale woning te betrekken. Ik hielp hen inschrijven bij RVA en VDAB.

De zoektocht naar een deftige woning verliep niet makkelijk. Ik probeerde hen vooral uit handen te houden van huisjesmelkers.  Wat ik erg confronterend vond was het racisme bij Vlaamse huisbazen.

Meermaals kregen we te horen dat huiseigenaars niet willen verhuren aan personen met een hoofddoek.

Toen het huurhuis eindelijk gevonden werd, hielp ik onderhandelen voor het verven ervan.

Uiteindelijk vonden we ook een job voor Rashid.  Nour, de mama, kon een opleiding volgen tot kinderverzorgster. Dat diploma heeft ze intussen op zak.

Nu dat beide ouders werken is de onderhandeling gestart met de huisbaas voor de aankoop van de huurwoning en is er de mogelijkheid om een sociale lening aan te gaan.

Impact op mezelf

Ik heb nu meer respect voor andermans religie, cultuur en gewoonten en ga op zoek naar gelijke waarden en normen.

Bij mijn Uilenspelgezin vond ik een vriendschap voor het leven en een onvoorwaardelijke dankbaarheid.

Ik ben zelf ook erg betrokken bij de overkoepelende werking van Uilenspel. Zowel voor administratieve taken als het zoeken naar extra fondsen via een werkgroepje met vrijwilligers. Het is fijn om terecht te komen in een dynamische ploeg van medewerkers die enthousiasmeren. Ook de uitwisseling met andere vrijwilligers zorgt voor een boeiende kruisbestuiving.

Dirk Vernaeve, mei 2023

*de namen van het gezin zijn fictieve namen.

Getuigenis van Bart, vrijwilliger bij Uilenspel:

Na jaren actief te zijn in de scouts wou ik terug iets doen voor andere mensen. Ik zag een flyer van het Uilenspel in de winkel liggen en dit sprak me wel aan. Het engagement van 1 uur per week kwam me goed uit. Ik ga elke maandag na mijn werk bij Saber langs.
Saber is zeven jaar. Hij heeft een Marokkaanse moeder en een Vlaamse vader. Saber is enorm leergierig en wil woorden leren lezen en begrijpen.
Als ik toekom krijg ik altijd een lekker stuk taart of Marokkaanse hapjes. Saber vertelt me altijd wat hij afgelopen week gedaan heeft op school en ook thuis. Na het lezen spelen we vaak nog een spelletje zoals UNO of galgje.
Na een uurtje babbel ik altijd nog eens met zijn moeder en/of vader, om te luisteren waar zij mee bezig zijn. Nu en dan vragen ze eens iets, of ik een computerzaak weet zijn want hun pc is stuk, of ik meega naar het schoolfeest, ...  Ondertussen kan ik al spreken van een vertrouwensband met het gezin.

Het is altijd leuk naar Saber te gaan en om ervan terug te komen!

Anne is vrijwilliger bij een Tunesisch gezin in Ronse.

Adem is 7 jaar en zit in het eerste leerjaar. Hij heeft 1 broer en 2 zussen. Ze spreken Arabisch en Frans thuis. We spreken hen samen tijdens het slotfeest in de Zoo van Antwerpen.

Anne: 'Adem wil niet lezen. Ik zoek naar manieren om zijn leesmotivatie aan te wakkeren. Ik nam onlangs een recept mee om fruitspiesjes te maken.

Samen koken helpt om hem te motiveren om te lezen.

De hoeveelheden in liter en gram dagen hem uit om te rekenen. Al spelend is leren nog zo leuk. En in dit geval ook lekker!'

Er is veel herhaling nodig. Anne heeft een vaste structuur in haar begeleiding: zo doen ze een half uurtje de schoolse aanpak en gaan ze een half uur aan het spelen.

Adem: ‘Ze is altijd lief voor mij. Dankzij Anne ben ik voor de eerste keer in de Zoo.’

Anne doet veel meer dan Adem begeleiden bij schoolse vaardigheden. Ze is er voor het hele gezin. Het is altijd druk thuis met 4 kinderen. De komst van Anne geeft extra ademruimte aan de ouders. Ze helpt ook bij het vertalen van brieven. In Ronse is alle briefwisseling in het Nederlands, ondanks dat de ouders enkel Frans en Arabisch verstaan. Ook de mama Najah zelf leert Nederlands door Anne’s aanwezigheid.

Anne: 'Najah is heel betrokken en is altijd in de buurt als ik er ben. Soms doet ze ook mee. Er is een fijne klik.'

Marijke & Tom zijn beide vrijwilligers bij het een Congolees Uilenspelgezin in Sint-Amandsberg. Marijke begeleidt Justin* sinds 2019. Justin heeft een jongere zus en 2 broers. 1 van de broers gaat naar het buitengewoon onderwijs. Voor Marijke was het al snel duidelijk dat ook de kleinere zus, Grace, nood zou hebben aan een Uilenspelbegeleider. Nu Grace naar het eerste leerjaar gaat, begeleidt Marijke haar. Haar man Tom begeleidt Justin (vierde leerjaar).

Marijke probeert op alle mogelijke manieren de taalvaardigheid van Justin en Grace te verhogen. Samen spelen ze (taal)spelletjes met de kinderen, gaan ze op uitstap (bv. naar Terneuzen), koken ze samen ( de kinderen roeren graag in de potten), doen ze boodschappen,...  Dit zijn allemaal nieuwe activiteiten voor de kinderen. 

Kinderen aan het woord

Justin (10j) vertelt:

Rekenen met Tom is moeilijk. Maar ook leuk! Het is belangrijk om goed te kunnen te leren om later een goede job te hebben.

'Memory en kwartet vind ik het leukste. Ik ga bij Marijke en Tom thuis. We wonen in een appartement. Mijn broers en zus maken veel lawaai en we hebben geen aparte ruimte om huiswerk te maken. Ik vind het moeilijk in de klas, daarom is Tom er om de dingen nog een keer uit te leggen. Het gaat nu beter op school, Tom geeft mij trucjes die me helpen.’

Grace (6j) vertelt wat ze leuk vindt aan Uilenspel:

Ijsje eten, Marijke is lief en verzorgt mij. Ik ga graag naar school. Ik kan wel niet zo goed lezen. Samen met Marijke is lezen leuk.

Grace was nooit eerder in de zoo: ‘Koala’s zien was het leukst!’.

Net als familie

De mama van het gezin, Monica, spreekt Swahili en Frans. Met de kinderen spreekt ze beide, al verstaan ze niet veel van Swahili. De mama spreekt een beetje Nederlands, maar meestal schakelt ze over naar Frans met Tom en Marijke. Monica is alleenstaande moeder. Marijke en Tom zijn als familie voor haar. Haar beide ouders zijn gestorven. De kinderen zien Marijke en Tom als hun grootouders.

‘Ik ben zo dankbaar dat Marijke en Tom in mijn leven gekomen zijn. Ik krijg niet alleen hulp met de kinderen, ook kan ik zelf bij hen terecht met vragen. Mijn zoon zit in het Buso, dat is moeilijk. Ik heb veel bijgeleerd sinds Marijke komt, ik hoor en spreek ook meer Nederlands, ik ben voor het eerst in de zoo.

Marijke gaat naar de bibliotheek en brengt eigen spelletjes mee. Ik heb alle vertrouwen in Tom en Marijke. Ze halen mijn kinderen op aan de school.

Grace gaat maandag mee naar Marijkes huis, Justin elke donderdag. Tegen dat het slaaptijd is zetten Marijke en Tom ze af thuis. Dan steek ik ze in bed.’

Kansarmoede weegt

Marijke vindt haar begeleiding intensief. Ze merkt dat 1 avond per week per kind ook niet volstaat om mee te zijn in de klas. 

Marijke: 'Nu ik al jaren in het gezin kom, vind ik de problematiek van kansarmoede ongelooflijk complex. Op vlak van huisvesting heb ik al 3 adressen mee gemaakt. Soms wens ik dat ik er niet aan begonnen was. Ik had gehoopt meer verschil te kunnen maken voor de woordenschat en de schoolresultaten van de kinderen. Op school gaat het niet zo goed met Grace. Ze moet het eerste leerjaar overdoen. Als voormalig leerkracht vind ik dat dubbel erg...'

'Maar', voegt ze nog toe:

Als we spelletjes spelen, fonkelen hun ogen...

*de namen van het gezin zijn fictieve namen

Marie is 22 jaar en sinds januari Uilenspelbegeleider in Nazareth. Ze heeft een sabbatjaar en begeleidt een gezin uit Moldavië. De papa spreekt Roemeens en Frans. De mama spreekt Roemeens en volgt Nederlandse les.

Warme welkom

Marie vertelt: ‘Ik krijg veel terug. Na 2 weken kreeg ik al een tekening met een hartje van mijn Uilenspelkindje Amelia. Het is voor haar het belangrijkste moment van de week, ze kijkt er echt naar uit. Het gezin is erg dankbaar en spreekt dit ook uit naar mij. Voor mijn verjaardag kreeg ik zelf chocolade en een kaartje met ‘ik zie u graag’! 😊 Maar dat is allemaal niet nodig voor mij, de lach van de kinderen is al meer dan genoeg.'

Zin om te leren

Amelia (7j): 'Door Marie heb ik goede punten op school. Elke week ga ik nu ook met mama naar de bibliotheek sinds Marie er is.’

Marie: 'Amelia is erg ijverig. Als ik aankom kunnen we niet snel genoeg beginnen. Dan zegt ze snel: ‘gaan we rekenen?’. Ze zoekt weetjes op op websites en is heel leergierig. Broer Nikolaj zit in het 4de leerjaar en komt er graag bij zitten. Het is moeilijk om ze samen te begeleiden, ze verschillen 2 jaar. Ik ben dan ook vaak langer bezig dan 1 uur. Ook de mama heeft soms vragen over moeilijke documenten. De mama is heel betrokken en wil zelf ook Nederlands leren, ze doet hiervoor erg haar best.'

Ik kom elke week met veel plezier naar mijn begeleiding, ze staan me op te wachten aan de deur. 🧡

Wim Dombret is 58 jaar en vrijwilliger bij Uilenspel sinds najaar 2021. Hij begeleidt Adham die nu 10 jaar oud is en in het 2de leerjaar zit. Het gezin verhuisde onlangs naar Deinze waardoor hij ipv wekelijks, nu 2-wekelijks langsgaat. Hij blijft dan wel 3 uur. Naast Adham begeleidt hij ook de oudere zus Jasmien die 12 jaar is.

'Het is een fijne gelegenheid om de hele familie te ontmoeten.' Zegt Wim. 'Af en toe kan ik hen ook helpen met wat administratief werk of het verhelderen van de briefwisseling. En sowieso nodigen ze me uit om te blijven eten.'

Van een kleine woonst naar een ruim huis

Het gezin kwam in januari 2021 toe in Gent. Ze woonden eerst in Halle. Daar voelden ze zich niet thuis. Dus het gezin verhuisde. Maar het appartement in Gent was erg klein en de buren kloegen over geluidsoverlast. Na veel samenwerking tussen het OCMW, de school en enkele organisaties werd uiteindelijk een genereuze verhuurder en een gepast huis gevonden in Deinze. Ze zijn er erg blij mee al missen ze de stad Gent soms wel.

Wim vertelt: 'De ouders spreken nog niet zo goed Nederlands. Ze leunen dus nog erg op hun oudere kinderen om hun weg te zoeken. Zowel papa als mama volgen ondertussen Nederlandse les. Aangezien er 5 kinderen in het gezin zijn, moeten de ouders hun tijd verdelen. Adham kan dus niet altijd rekenen op hun ondersteuning.  Adham is pienter en leergierig maar is het lezen snel beu. Daarom schakelde de school de hulp in van Uilenspel. Wim: 'Ik zoek nu naar creatieve manieren om hun taal te stimuleren. Zwemmen, voetbal, gezelschapspelen, op stap gaan, kibbelen,… Er zijn vele manieren om de taalvaardigheid te vergroten! Adham wil politieagent worden zoals zijn vader. Jasmien wil zorgen voor kleuters.'

De klik

De match met Wim is geweldig. Het klikt met de familie. Wim is zelf Chiroleider geweest en werkte in het buitenland ook als vrijwillig huiswerkbegeleider. 

Wim gaat verder:

Het is belangrijk dat kinderen ondersteund worden en zich geliefd voelen.

'Zeker op jonge leeftijd is nabijheid van belang. Later kan je zeker ook bijsturen en verder bouwen maar de basis wordt gelegd bij het jonge kind. Je krijgt veel terug van de kinderen. Ze zijn aanhankelijk en dankbaar. Ik voel me altijd heel welkom. Ze uiten dit verbaal maar geven ook veel knuffels. De ouders appreciëren het dat ik kom, dat voel ik ook. Ze nemen ook graag deel aan de gezinsactiviteiten van Uilenspel.'

'Als ik me een moeilijk moment voor ogen neem, dan was dat een conflict met de school. Eén van de kinderen had een meningsverschil met de juf en de situatie escaleerde, grotendeels door een gebrekkige communicatie. De politie kwam er zelfs bij. De school deed veel moeite en huurde een vertaler in. Ik heb toen gebeld met de school en zo heb ik kunnen bijdragen om het conflict te helpen oplossen.'

'Ik wil hier nog aan toevoegen dat er vanuit Uilenspel altijd goede ondersteuning is. Er is een ruim aanbod aan vormingen en ontmoetingen met andere vrijwilligers. En het enthousiaste team is ook een pluspunt!’

Wim Dombret, juli 2023

Getuigenis van Charis Smit, vrijwilliger bij Uilenspel vzw

Gevaarlijke reis over de zee

In 2021 besloot ik naast mijn job als teammedewerker bij Uilenspel een vrijwillig engagement op te nemen. Ik was toen 32 jaar en mijn zoontje was 2 jaar. Ergens in april sprak ik af met de zorgcoördinator van één van de scholen waarmee Uilenspel samenwerkt. Ik was intussen gekoppeld aan een meisje van Syrische afkomst. Yassmin is op driejarige leeftijd samen met haar tante en nonkels gevlucht uit Syrië. Per bootje staken zij de oceaan over en haar ouders vertellen me later dat ze drie dagen en twee nachten alleen maar gehuild hebben, niet wetende of hun dochtertje het gehaald zou hebben. Het zou vier jaar duren vooraleer Yassmin haar ouders terugziet. In 2019 wordt het gezin herenigd in België. 

Verlegen start

Wanneer ik in april aan de school afspreek met de zorgcoördinator zit Yassmin in het tweede leerjaar. We zien elkaar die dag voor het eerst. Verlegen, iet wat terughoudend en met in haar hand een boekentas bijna zwaarder dan zichzelf, stapt Yassmin op ons af. De zorgcoördinator van de school stelt ons aan elkaar voor. Ik ben blij dat ze er bij is want ik merk dat Yassmin zich hierdoor iets meer op haar gemak voelt. 
In het begin stellen Yassmin en ik elkaar beurtelings vragen. Wat onze favoriete kleur is. Wat we het liefst eten en drinken. En zo gaat het een tijdje verder.

Na ons eerste ontmoetingsmoment maak ik kennis met de papa van Yassmin. Een man met een glimlach van oor tot oor. Zijn enthousiasme en dankbaarheid werken aanstekelijk en tegelijkertijd ontroert het mij. Enige tijd later, spreek ik af bij Yassmin thuis af. Ik word hartelijk ontvangen door de ouders van Yassmin. De eerste weken houden ze zich met een beetje schroom afzijdig. De ouders tonen waar we kunnen werken en proberen de andere kinderen stil(ler) te houden, zodat we ons kunnen concentreren op de schoolse taken.  
Gaandeweg merk ik dat we vertrouwder met elkaar omgaan. Ik blijf al eens eten en we hebben het over niet-schoolse zaken. Die momenten zorgen ervoor dat we ons comfortabeler voelen in elkaars gezelschap. 
Ik merk dat de drempels verlagen. Het begint met de papa die eens halverwege de begeleiding komt vragen hoe zijn dochter het ervan af brengt. ‘Doet ze het goed?’ Hij glundert wanneer ik antwoord dat Yassmin goed haar best doet. Later vraagt de mama of ik mee wil gaan naar het oudercontact. De ouders vertrouwen me toe dat ze best onzeker zijn in het contact met de school omdat ze geen Nederlands spreken.  

Nu zal je denken, spreekt Charis dan Arabisch? Helaas ben ik deze prachtige taal niet machtig. Maar ik merk door veel tijd samen door te brengen, dat we in alle rust plaats maken voor onhandigheid en er ruimte is om zoekende te zijn. Zoekend naar woorden. Zoekend naar betekenissen en bedoelingen. We komen er telkens wel.

We gebruiken ons lichaam, gezichtsexpressies, google translate, foto’s,… Aan creativiteit geen gebrek. We hebben onze eigen manier van communiceren gevonden. 

Hierdoor ga ik niet enkel mee naar de school maar ook naar doktersafspraken. De school, de dokter, de maatschappelijk assistent...Ze uiten allen hun dankbaarheid voor het nemen van de tijd om erbij te zijn. Ze vertellen me hoe ze zien dat de ouders vertrouwen en rust vinden door mijn aanwezigheid.

Groeiend vertrouwen

Ondertussen gaan de ouders al wel eens alleen naar oudercontacten. Ik zie Yassmin vooruit gaan en samen met haar zie ik haar ouders groeien. Er groeit een vertrouwen in zichzelf als ouders. Een zelfzekerheid om hun kinderen te ondersteunen en begeleiden in hun schoolloopbaan. 

Naast mijn iets uitgebreidere woordenschat Arabisch en Yassmin die tweedes werd van de klas voor wiskunde, is er vooral een extra lading warmte en liefde in ons leven geslopen. Onze gezinnen en ons dagelijks leven zijn ondertussen met elkaar verweven. Er is wederzijds vertrouwen.

Ik ben zo dankbaar dat ik door mijn wekelijkse bezoeken bij het gezin van Yassmin zo een impact kan betekenen. Ik heb meer voeling met mijn buren, met kansarmoede, met wat het betekent om weinig ervaring te hebben met schoolsystemen en hoe dit onzekerheid, schaamte en schuldgevoelens in de hand werkt. Nu geloof ik in de kracht van buurtsolidariteit. We kunnen voor elkaar het verschil maken. Als we maar even de tijd nemen. Om te luisteren en om er even te zijn. Bij elkaar. 

Charis, september 2022

Als een oma voor Abdul

Vandaag vertelde de mama van mijn Uilenspelkinderen Abdul en Zain dat ze allebei naar de plaatselijke voetbalclub mogen gaan. Eerst mocht enkel Zain gaan maar doordat ik een mail naar Katrien en de zorgleerkracht van Zain stuurde nam die man contact op met het OCMW en heeft hij bekomen dat beide jongens kunnen gaan voetballen. De familie hoeft maar 20 procent van het lidgeld te betalen. Amal was zo blij en Abdul de jongste natuurlijk ook!
Amal zei vandaag dat ik precies als een oma voor Abdul ben. Toch wel een mooi compliment hé! Hier doe ik het toch wel voor. Zoveel complimenten op 1 avond. ☺️
 
Ik wou dit gewoon even delen.
 
Groetjes,
 
Ria